23 Nisan 2025’te İstanbul’da yaşanan 6.2 şiddetinde deprem sonrası birçoğumuzun içi hâlâ titriyor, uyuyamıyor, tedirginiz. Öncelikle bilmelisin: Korkun, kaygın, huzursuzluğun tamamen normal. Deprem sonrası korku ve yaşanan panik, gelen huzursuzluk; insan doğasının savunma refleksidir. Yalnız değilsin. Şimdi birlikte, zihnini nasıl rahatlatabileceğine odaklanıyoruz.
1. Korkunu Kabul Et – Yargılamadan Yaşa
Kendini güçlü hissetmiyorsan utanma. Vücudunun, tehlike algısından sonra verdiği “alarmda kalma” tepkisi, binlerce yıldır hayatta kalmamızı sağlayan bir mekanizmadır. “Bunu sadece ben yaşıyorum” diye düşünme. Senin hissettiklerin toplumun büyük bölümünde görülüyor.
2. Hissettiklerini Paylaş
Konuşmak, paylaşmak, ağlamak, yazmak… Duygularını bastırmak yerine yakınlarınla, güvendiğin biriyle veya bir toplulukta paylaşmak iyileştirici bir etki yaratır. Bazen bir mesaj bile “yalnız değilim” duygusu verir.
3. Bedensel Hareket ve Nefes Egzersizi
Korku, vücutta kasılmaya ve enerjinin birikmesine yol açar.
Kısa yürüyüş, evde basit egzersiz veya nefes çalışması vücudun alarm modunu yavaşlatır. 4-7-8 nefes tekniği: 4 saniye nefes al, 7 saniye tut, 8 saniye ver.
Bunu birkaç kez yap, kalp atışın yavaşlar, zihnin toparlanır.
4. Gerçek ve Doğru Bilgiye Odaklan
Sosyal medyada “şimdi şu kadar artçı olacak”, “her an tekrar” gibi panik yaratıcı, doğruluğu belirsiz bilgilere maruz kalmak anksiyeteyi artırır.
Yetkili mercilerden gelen bilgileri esas al, spekülatif haberlerden uzak dur.
5. Basit Rutinler Oluştur – Gündelik Hayata Dön
Küçük günlük rutinlere hemen geri dönmek, beyne “hayat devam ediyor” mesajı verir. Kahvaltını yap, duşunu al, evini topla… Çok basit de olsa bir alışkanlığı sürdürmek, kontrol duygunu artırır.
6. Çocukları Unutma, Onlarla Açıkça Konuş
Çocuklar da yetişkinler gibi korkar ama bazen bunu ifade edemez.
Onlara da duygularının normal olduğunu anlat, basit ve doğru cümlelerle açıkla.
Korkmak, endişelenmek herkes için doğal bir tepkidir.
7. Gerekirse Uzman Desteği Al
Korku ve panik bir haftadan uzun sürüyorsa, gündelik hayatını ciddi şekilde etkiliyorsa profesyonel psikolojik destek almaktan çekinme.
Psikolojik yardım almak güçsüzlük değil, tam tersine güçlü ve bilinçli bir davranıştır.
Mini SSS
Deprem sonrası korku kaç gün sürer?
Deprem sonrası yaşanan korku, endişe ve tedirginlik herkes için farklı sürelerde geçer. Birçok insanda ilk birkaç gün içinde şok, panik, huzursuzluk ve sürekli tetikte olma hali çok yoğundur. Zamanla, ortamın güvenli olduğunu görmeye başladıkça bu hisler yavaş yavaş azalır. Ama bazı insanlarda bu duygular haftalarca, hatta aylarca sürebilir.
Bu süre; depremin büyüklüğüne, kişisel dayanıklılığa, sosyal desteğe ve kişinin geçmiş travma yaşantılarına bağlı olarak değişir. Korkunun “bir günde geçmesi” beklenmemeli; kendine zaman tanımak, başkalarıyla konuşmak ve günlük hayata küçük adımlarla dönmek iyileşme sürecini hızlandırır. Bazı günler tekrar yoğun kaygı yaşayabilirsin, bu da çok normaldir. Genellikle birkaç hafta sonra çoğu kişide korku hafifler; ama uyku bozukluğu, panik nöbetleri, yoğun kabuslar devam ederse profesyonel yardım almak önemlidir.
Deprem sonrası çocuklara nasıl yaklaşılır?
Deprem, yetişkinler kadar çocuklarda da korku ve kaygı yaratır.
Çocuklar genellikle duygularını açıkça ifade edemez ve yaşadıklarını anlamlandırmakta zorlanabilirler. Bu yüzden deprem sonrası çocuklarla konuşmak, onları sakince bilgilendirmek çok önemlidir.
Çocuğa “korkmak, üzülmek, ağlamak çok normal” demek ve duygularını bastırmasına engel olmamak gerekir. Onun yanında olduğunuzu hissettirmek, ona sarılmak ve ihtiyaç duyarsa birlikte ağlamak veya konuşmak oldukça rahatlatıcıdır.
Çocuğun aklında depremle ilgili sorular varsa, kısa ve doğru bilgiler vermek en doğrusudur. Korkutucu detaylara veya belirsizliğe girilmemeli, “şu anda güvendeyiz, birlikteyiz ve yanındayım” mesajı sıkça vurgulanmalı. Aile içinde rutinlere devam etmek, oyun oynatmak, birlikte kitap okumak çocuğun kaygısını azaltır.
Eğer çocukta çok yoğun korku, alt ıslatma, sürekli ağlama veya içine kapanma gibi belirtiler uzun sürüyorsa bir uzmandan yardım almak gerekir.
Deprem sonrası korku için ne zaman destek alınmalı?
Deprem sonrası korku ve stresin ilk günlerde çok yoğun olması doğaldır.
Ancak bu duygular birkaç hafta geçmesine rağmen hâlâ günlük hayatı ciddi şekilde etkiliyorsa, bu bir uyarı işareti olabilir.
Aşağıdaki durumlarda mutlaka bir uzmandan (psikolog, psikiyatrist) destek almak gerekir:
- Sürekli tedirginlik ve panik hali
- Kabuslar, uykusuzluk, iştahsızlık, yoğun baş ağrısı
- Günlük işlevsellikte ciddi azalma (işe/okula gidememek, evden çıkamamak, sosyal ilişkilerden kaçınmak)
- Yoğun suçluluk duygusu (“Ben hayatta kaldım, başkaları ölmedi mi?” gibi)
- Çocuklarda alt ıslatma, içine kapanma, sürekli ağlama, donukluk
- İntihar düşünceleri, hayattan kopma isteği
Destek almak güçsüzlük değil, aksine ruh sağlığını önemsemek ve iyileşmeye açık olmak demektir. Aile hekiminiz, bir psikolojik danışman veya yerel belediye/sağlık kuruluşlarının psikososyal destek ekiplerinden yardım almak ilk adımdır.
Unutmayın: Deprem sonrası yaşanan duygular geçicidir ama destek kalıcıdır.
Deprem sonrası korku ve kaygının en sık görülen etkilerinden biri de uyku bölünmesidir.Gecenin bir yarısı aniden uyanıp, tekrar uyuyamamak bu süreçte çok yaygın bir durumdur. Eğer sen de bu sorunu yaşıyorsan, Gece Uyanıp Tekrar Uyuyamamak – 03:44 Sendromu Gerçek mi? başlıklı yazımızda uykuya tekrar dönmenin etkili yollarını bulabilirsin.
